Zeybekliğin Kökeni ve Geçmişine Kısa Bir Bakış

Karmaşık bir sorun olan zeybekliğin kökeni araştırmacılar tarafından genel olarak beş temel nokta üzerine oturtulmaya çalışılmaktadır. Bunlar;

1.Eski Anadolu uygarlıklarında ortaya çıkmış Dionysos benzeri kimi kurumların değişikliğe uğramış şeklinin Ege bölgesindeki yansıması

2.Bozdağ civarında yerleşmiş bulunan eski Tiral halkının inanç ve geleneklerinin yok olması kaygısıyla dağlara sığınmış kalıntıları

3.Orta Asya kökenli Türk göçleriyle birlikte Anadoluya taşınmış bir yiğitlik teşkilatı

4.Ege bölgesinde eski denizci topluluklarından geriye kalanlar ve kara yaşamına uyum sağlamış yansımaları

5.16. yüzyılda ortaya çıkmış Celali topluluklarının süreği.

6.14. yüzyılda Anadolu’da çeşitli adlarla ortaya çıkan Kızılbaş toplulukları benzeri kapalı bir tarikat topluluğunun kalıntısı.

Çeşitli oranlarda haklılık payı ve değişik türde yansımaları bulunmasına karşın bu tür söylenenlerden herhangi birinin tek başına bu kurumu tanımladığını söylemek bize göre zordur. Fakat önyargısız bir şekilde dikkatle bakılırsa bunların hepsinden de zeybeklik kurumuna katışmalar olduğu, kurumun bunlardan çeşitli boyut ve şekillerde izler taşıdığını görmek zor değildir.

Kaynak: Zeybeklik ve Zeybekler Tarihi – Ali Haydar Avcı